ಈ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳಿಗೆ ಕೊನೆ ಎಂದು?

-ವಿಜಯೇಂದ್ರ

ದನಗಳನ್ನು ಕ್ಯಾಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದಲೆನ್ನಲಾದ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಎಂಬ ದಲಿತನನ್ನು ಪ್ರಾಣಿ ದಯಾ ಸಂಘಕ್ಕೆ  ಸೇರಿದವರು ಎನ್ನಲಾದ ಹಲವರು ತಡೆದು ಹೊಡೆದು ಸಾವಿಗೀಡು ಮಾಡಿದರು ಎಂದು ಸುದ್ದಿ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಗ್ರಾಮೀಣ ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಭಾಗದಿಂದ ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಮುಚ್ಚಿ ಹಾಕಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಪೊಲೀಸರು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದು ತನಿಖೆಯನ್ನು ಸಿಬಿಐಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಬೇಕೆಂದು ಒತ್ತಾಯಿಸಿ ದಲಿತ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಪ್ರತಿಭಟನೆ ನಡೆಸಿವೆ.

ಸ್ವ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ಆರು ದಶಕಗಳ ಅನಂತರವೂ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಒಂದು ವರ್ಗದ ಜನತೆಯನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಅವರ ಮೇಲೆ ಅತ್ಯಾಚಾರ, ಹಲ್ಲೆ, ಮಾನಭಂಗಗಳಂತಹ ಗಂಭೀರ ಅಫರಾದಗಳನ್ನು ಎಸಗಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

೫೦೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವರ್ಣಾಶ್ರಮ ಪದ್ದತಿಯನ್ನು ಭಾರತ ಅನುಸರಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಫಲವಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯ ಜಾತಿ ಮತ್ತು ವರ್ಗಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಗಿನ್ನೀಸ್ ಧಾಖಲೆಯನ್ನು ಮೀರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದರೆ ತಪ್ಪ್ಪಾಗಲಾರದು.

ಯಾವುದೇ ಧರ್ಮ ಜಾತಿ ಆಧರಿತ ತಾರತಮ್ಯ ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ ಎಂದು ಸಂವಿಧಾನದ ಕಲಂಗಳಲ್ಲಿ ಸಾರಿ ಹೇಳಿದರೂ ಸಮಾಜದ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗದ ಜನರನ್ನು ನಾವು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದ್ದೇವೆ. ಅನುಚ್ಚೇದ ೧೭ ರಲ್ಲಿ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯ ಆಚರಣೆ ನಿಷೇದವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದ್ದರೂ, ರಾಷ್ಟ್ರದ ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆ ದಲಿತರ ಮೇಲೆ ಕೊಲೆ, ಅತ್ಯಾಚಾರ. ದೌರ್ಜನ್ಯ, ಬಹಿಷ್ಕಾರಗಳಂತಹ ಅನಿಷ್ಟ ಕ್ರೂರ ಪದ್ದತಿಗಳು ಮುಂದುವರಿದೇ ಇದೆ.

ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಇಲಾಖೆಯ ಅಂಕಿ ಅಂಶಗಳಂತೆ ಪ್ರತಿ ೧೮ ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ ದಲಿತನೊಬ್ಬನ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿ ದಿನಕ್ಕೆ ಮೂರು ದಲಿತ ಮಹಿಳೆಯರ ಮಾನ ಹರಾಜಾಗುತ್ತದೆ, ಇಬ್ಬರು ದಲಿತರ ಕೊಲೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ, ೧೧ ದಲಿತರು ಗಾಯಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರತಿ ವಾರ ೧೩ ದಲಿತರನ್ನು ಸಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಐವರು ದಲಿತರ ಆಸ್ತಿ ಪಾಸ್ತಿ ಹಾಳುಗೆಡವಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಆರು ದಲಿತರು ಅಪಹರಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಾರೆ.  ಭಾರತದ ಪ್ರತಿಶತ ೩೭ ದಲಿತರು ಬಡತನದ ರೇಖೆಯಡಿ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅರ್ದದಷ್ಟಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದಲಿತ  ಮಕ್ಕಳು ಅರೆಪೌಷ್ಠಿಕತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ೧೦೦೦ ಜನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಪೈಕಿ ಪ್ರಥಮ ಹುಟ್ಟು ಹಬ್ಬದ ಮುನ್ನವೇ ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚುವ ದಲಿತ ಮಕ್ಕಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೮೩ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿಶತ ೪೩ ದಲಿತರು ಓದು ಬರಹ ಬಲ್ಲವರಲ್ಲ, ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗ ದಲಿತರು ಮೂಲಭೂತ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಲ್ಲದೆ ಬಯಲುಗಳಲ್ಲಿ ಮಲಗುತ್ತಾರೆ.  ವಿಸರ್ಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶೇ ೩೭.೮ ರಷ್ಟು ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ದಲಿತ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬಿಸಿ ಊಟ ಉಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

೨೦೧೧ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ೯ ರಂದು ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಿರುಗಾವಲು ಚಿಕ್ಕಮಂಚಯ್ಯ ಎಂಬ ದಲಿತ ಕ್ಷೌರಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಕ್ಷೌರಿಕ ಅವನ ಮೂಗನ್ನೇ ಕೂಯ್ದು ಹಾಕಿದ, ನಾಗಮಂಗಲದ ಶಾಸಕರ ಸ್ವಗ್ರಾಮವಾದ ಕಸುವನಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ದಲಿತರ ಮೇಲೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಹಿಸ್ಕಾರ. ತಮಟೆ ಬಡಿಯುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬ ದಲಿತರ ಮೇಲೆ ಹಾಸನದ ಕೆರೆಕೋಡು ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಬಹಿಸ್ಕಾರ. ಮೊಸವತ್ತೂರಿನಲ್ಲಿ ಹೆಣ ಹೂಳಲು ಗುಂಡಿ ತೆಗೆಯಲು ಮುಂದೆಬಾರದ ದಲಿತರ ಮೇಲೆ ಮಾರಣಾಂತಿಕ ಹಲ್ಲೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ನಾಮಫಲಕ ಹಾಕಿದರು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಬೆಳವಾಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ದಲಿತರ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲೆ.

ಕುಳುವಾಡಿಕೆ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ದಲಿತರಿಂದ ಬಿಟ್ಟಿ ದುಡಿಮೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಅನಾಗರೀಕ ಪದ್ದತಿ ಹಳ್ಳಿಗಾಡಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಜೀವಂತ. ಯಾವುದೇ ಊರ ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳಿಗೆ ದಲಿತರೇ ಚಪ್ಪರ ಹಾಕಬೇಕು, ಯಾರಾದರೂ ಸತ್ತರೆ ತಮಟೆ ಬಡಿಸಬೇಕು ಸತ್ತ ನಾಯಿ, ನರಿ ಹಂದಿ, ದನ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಸ್ಕಾರ ನಡೆಸಬೇಕು. ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಮಗ್ರ ಹಳ್ಳಿಯ ಜೀತವನ್ನು ದಲಿತರು ಯಾವುದೇ ವೇತನ ಇಲ್ಲದೆ ಪ್ರತಿ ಪಲಾಪೇಕ್ಷೆಯಿಲ್ಲದೆ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್‍ಯವಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕು.

ಇಂತಹ ಅಮಾನವೀಯ ಪದ್ದತಿ ರಾಜ್ಯದ ಇನ್ನು ಹಲವು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಜೀವಂತವಿದೆ ಎಂದರೆ ಎಂತಹ ಪ್ರಜ್ಷಾವಂತ ನಾಗರೀಕರೂ ನಾಚಿ ತಲೆ ತಗ್ಗಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯ. ಕುಳುವಾಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ದಲಿತರು ನಿರಾಕರಿಸಿದಕ್ಕೆ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಿದ್ದಾಪುರ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಬಹಿಸ್ಕಾರ. ದುರಂತವೆಂದರೆ ಆಗ್ರಾಮದ ಗ್ರಾಮಪಂಚಾಯಿತಿ ಅದ್ಯಕ್ಷರು ದಲಿತರಾಗಿದ್ದು ಅವರಿಗೆ ಬಹಿಸ್ಕಾರದ ಬಿಸಿ ತಟ್ಟಿರುವುದು.

ದಲಿತರ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಒಂದು ಕತೆಯಾದರೇ ಈ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿರುದ್ದ ದಾಖಲಾಗಿರುವ ದೂರುಗಳ ಗತಿ ಇನ್ನೊಂದು ಕತೆ. ಸಂವಿದಾನ ದಲಿತರ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯ ತಡೆಗೆ ವಿಶೇಷ ಕಾಯ್ದೆಯನ್ನೇ ರೂಪಿಸಿದೆ ದಲಿತರ ಮೇಲಿನ ಅತ್ಯಾಚಾರಗಳ ದೂರುಗಳನ್ನು ತನಿಖೆ ನಡೆಸಲು ವಿಶೇಷ ಪೊಲೀಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ವಿಶೇಷ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಲಿತರ ಮೇಲಿನ ಹಲ್ಲೆ ಪ್ರತಿಬಂದಕ ಸಮಿತಿಯ ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದ ಅದ್ಯಕ್ಷರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳೇ ಆದರೆ ಕೇಂದ್ರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಗೃಹ ಸಚಿವರೇ ಈ ಸಮಿತಿಯ ಉಸ್ತುವಾರಿ ವಹಿಸಿರುತ್ತಾರೆ.

ಇಷ್ಟಾದರೂ ದಲಿತರ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದಿರಲಿ ವರ್ಷೇ ವರ್ಷ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಲೇ ಇವೆ. ಎಷ್ಟೋ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲಾಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಡಿವೈಎಸ್ಪಿ ಹಂತದ  ಅಧಿಕಾರಿ ಮಾತ್ರವೇ ದಲಿತರ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂದು ಕಾಯ್ದೆಯಲ್ಲಿ ದತ್ತವಾದ ಅಂಶವನ್ನೇ ತಿರುಚಿ ಅನೇಕ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳಲ್ಲಿ ದೂರನ್ನೇ ದಾಖಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ದೂರುದಾರರ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳಿಗೆ ದಲಿತ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಒತ್ತಾಯಕ್ಕೆ ಈಡಾಗಿ ಹಲವೊಂದು ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಗಳಲ್ಲಿ ದೂರು ದಾಖಲಾದರೂ ಡಿವ್ಯೆಸ್ಪಿಯೇ ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳ ವಿಚಾರಣೆ ನಡಸಬೇಕು ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಎಫ್‌ಐಆರ್ ಮಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲೇರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಪ್ರಕರಣ ನ್ಯಾಯಲಯದ ಮೆಟ್ಟಿಲೇರಿದರೆ ಸಾಕ್ಷಾದಾರಗಳ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ದಲಿತರ ಪರವಾಗಿ ಇತ್ಯರ್ಥವಾಗುವ ಪ್ರಕರಣಗಳೆ ಕಡಿಮೆ. ಸರ್ಕಾರವೇ ನೀಡಿರುವ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳಂತೆ ದಲಿತರ ಪರವಾಗಿ ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಂಡ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸgಸರಿ ಶೇ ೫ರಷ್ಟು ಮಾತ್ರ ಇನ್ನುಳಿದ ಪ್ರತಿಶತ ಶೇ ೯೫ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಪಿಗಳು ದೂರುದಾರರ ಕಾನೂನಿನ ಅಜ್ಞಾನದ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆದು ಶಿಕ್ಷೆಯಾಗದೆ ಕಾನೂನಿನ ಕೈಯಿಂದ ನುಣುಚಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಪೊಲೀಸ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕೂಡು ಕಣ್ಣು ಮುಚ್ಚಿ ಸಹಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ದಲಿತರ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಪ್ರಕರಣಗಳು ತಾರ್ಕಿಕ ಅಂತ್ಯ ಕಾಣದೇ ಹೋದಲ್ಲಿ ದಲಿತರ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಪಾತ್ರವೂ ಇಲ್ಲವೆಂದಿಲ್ಲ. ದಲಿತರ ಸಂಘಟನೆಗಳೆಂದರೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವ ಅವರ ಹಕ್ಕು ಬಾದ್ಯತೆಗಳಗೆ ಹೋರಾಡುವ ವೇದಿಕೆಗಳಾಗದೆ ದಲಿತರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಹಣ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ, ಹಫ್ತಾ ವಸೂಲಿ ಮಾಡುವ ಮಾಫಿಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಾಗುತ್ತಿವೆ. ನಾನು ಕಂಡ ಬಹುತೇಕ ದಲಿತ ಸಂಘಟನೆಗಳು ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಏಜೆಂಟರಾಗಿ, ಭೂ ಹಗರಣಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿ ಕಾಸು ಕೀಳುವ ದಂದೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ತಮಗೆ ಮಣಿಯದವರ ವಿರುದ್ದ ದೌರ್ಜನ್ಯ ಕಾಯ್ದೆಯಡಿ ಸುಳ್ಳು ದೂರು ದಾಖಲಿಸುವ ಎಷ್ಟೋ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ನಾನು ಖುದ್ದು ಕಂಡಿದ್ದೇನೆ.

ದಲಿತರಷ್ಟು ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ದುರುಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟ ಜನಾಂಗ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೇರೊಂದು ಜನಾಂಗ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನಬಹುದು. ಪ್ರತಿ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಪಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಆಯಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿರುವ ದಲಿತರ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ಆದರಿಸಿಯೇ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಪುನರ್ ವಿಂಗಡಣೆಯಲ್ಲಿ ದಲಿತರ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕೆಲ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದ್ದರು, ಹಲವು ಬಲಿಷ್ಟ ಸವರ್ಣೀಯ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳನ್ನು ಮಟ್ಟ ಹಾಕಲೆಂದೇ ಹಲವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳನ್ನು ಮೀಸಲೀಕರಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಂತಹ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಪರ್ದಿಸಿ ಆಯ್ಕೆಯಾಗಬಹುದಾದ ದಲಿತರು ಮೇಲ್ವರ್ಗದವರ ಅಡಿಯಾಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತ್ತಾರೆಯೇ ಹೊರತು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತಿಕೆಯನ್ನು ತೋರಲು ಸಾದ್ಯವಾಗದಿರುವುದು ಒಂದು ದುರಂತ.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಈ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿತ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಇಷ್ಟೂ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಏನೂ ಮಾಡಿಲ್ಲವೆಂದರೆ ಉತ್ಪೃಕ್ಷೆಯಾದೀತು. ಅದೆಷ್ಟೋ ಮಂದಿ ದಲಿತರು ವಿದ್ಯಾವಂತರಾಗಿ, ಸಂವಿಧಾನಬದ್ದ ಮೀಸಲಾತಿ ಪಡೆದು ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥರಾಗಿ ಹಲವು ತಲೆಮಾರುಗಳೆ ಉರುಳಿವೆ. ಹೀಗೆ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆಬಂದ ದಲಿತರನೇಕರು ತಾವು ಬಂದ ಹಿನ್ನಲೆಯನ್ನು ಮರೆತು ನವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಾಗುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ದಾಪುಗಾಲಿಕ್ಕಿ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ದರ್ಮದ ಹಬ್ಬ ಹರಿದಿನಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಾ ಮಕ್ಕಳು ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಷ್ಟ ಹೆಸರುಗನ್ನಿಡುತ್ತ ತಮ್ಮ ಮೂಲ ನೆಲೆಯನ್ನೆ ಮರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮೀಸಲಾತಿಯ ಲಾಬದಿಂದ ಎಷ್ಟೋ ದಲಿತರು ಅಧಿಕಾರಿಗಳಾಗಿ, ಶಾಸಕರಾಗಿ, ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿ, ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಸ್ಥಾನದ ಹತ್ತಿರ ಬಂದರೂ ಜನಾಂಗದ ಅಭಿವೃದ್ದಿಗಿಂತ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಲಾಲಸೆಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ನೀಡಿ ಅಪಾರ ಆಸ್ತಿ ರೂಡಿಸಿಕೊಂಡು ಶ್ರೇಯೋವಂತರಾಗಿ ಮೆರೆದು ಅಳಿದು ಹೋದ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣ ಮುಂದೆಯೇ ಇದೆ.
ಇದು ಈ ದೇಶದ ದಲಿತರ ದುರಂತ. ಈನಾಡಿನ ದುರಂತವೂ ಹೌದು.

**********
ಚಿತ್ರಕೃಪೆ : greatesttrends.com