ಪೇಜಾವರ ಶ್ರೀಗಳು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕುರಿತು ಹೇಳಿದ್ದೇನು?

– ವಿನಾಯಕ ಹಂಪಿಹೊಳಿ

ಪ್ರಜಾವಾಣಿಯ ಅಂಕಣವೊಂದರಲ್ಲಿ (http://www.prajavani.net/news/article/2016/10/26/447756.html) ಅಂಕಣಕಾರರು ಪೇಜಾವರ ಶ್ರೀಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನೂ ತಪ್ಪಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಿದ್ದಾರೆ. ದೇವಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಊಟದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕುರಿತು ತಪ್ಪು ದೃಷ್ಟಿಕೋನವೊಂದನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಹೇಗೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡೋಣ. ಹಾಗೆಯೇ ಪೇಜಾವರ ಶ್ರೀಗಳು ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು ನೆನೆಪಿಸಿದರು ಎನ್ನುವದನ್ನೂ ನೋಡೋಣ. ಮೊದಲು ಈ ಅಂಕಣಕಾರರು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಒಂದು ವಚನವನ್ನು ಹಾಕಿದ್ದಾರೆ. ಅದು ಇಲ್ಲಿದೆ:

ದಾಸೀಪುತ್ರನಾಗಲಿ, ವೇಶ್ಯಾಪುತ್ರನಾಗಲಿ
ಶಿವದೀಕ್ಷೆಯಾದ ಬಳಿಕ ಸಾಕ್ಷಾತು ಶಿವನೆಂದು ವಂದಿಸಿ, ಪೂಜಿಸಿ,
ಪಾದೋದಕ ಪ್ರಸಾದವ ಕೊಂಬುದೆ ಯೋಗ್ಯ.
ಹೀಗಲ್ಲದೆ ಉದಾಸೀನವ ಮಾಡಿ ಬಿಡುವವರಿಗೆ
ಪಂಚಮಹಾಪಾತಕ ನರಕ ಕಾಣಾ,
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ.

ಈ ವಚನವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಂಕಣಕಾರರು ಶಿವದೀಕ್ಷೆ ಎನ್ನುವುದು ಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸುವ ಸಾಧನ ಎಂದು ಅರ್ಥೈಸುತ್ತಾರೆ. ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಇವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಯಾವ ಸಮಾನತೆಯ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೋ, ಅದನ್ನೇ ಇವರೂ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದೇ ನಮಗೆ ಅನಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಆ ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದಂತೆ ಅಂತಹ ಶಿವದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದ ಸಾಧಕರ “ಪಾದೋದಕ”ವನ್ನು ನೀಡಿದರೆ ಈ ಅಂಕಣಕಾರರು ಸ್ವೀಕರಿಸುವರೇ? ಬಹುಶಃ ಇಲ್ಲವೆಂದು ನನ್ನ ಊಹೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಪಾದಪೂಜೆಯನ್ನೇ ಸಮರ್ಥಿಸದ ಇಂತಹ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು ಪಾದೋದಕವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ?

ಅಂದರೆ ಈ ಅಂಕಣಕಾರರು ಭಾವಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಮೇಲಿನ ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಅಡುಗೆ ಮಾಡಿ ಬಡಿಸುವವರು ಎಲ್ಲ ಪ್ರಸಾದಾರ್ಥಿಗಳನ್ನೂ ಏಕಪ್ರಕಾರವಾಗಿಯೇ ಭಾವಿಸಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದೇ ಅಡುಗೆಯನ್ನೇ ಬಡಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಮಾನತೆಯು ಅಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪ್ರಸಾದಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವರು ಯಾವ ತಕರಾರನ್ನೂ ಮಾಡದೇ ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಯುವಕರು ತಮ್ಮ ಪರಿವಾರದೊಡನೆ ಅಲ್ಲಿ ಹೋದಾಗ ಪಂಚೆಯುಟ್ಟು ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥರ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಊಟ ಮಾಡಿದರೆ, ತಮ್ಮ ಮಿತ್ರ ಮತ್ತು ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳೊಡನೆ ಹೋದಾಗ, ಪ್ಯಾಂಟು ತೊಟ್ಟು ಉಳಿದ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಊಟ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

ಈ ಸಮಾನತೆಯು ಅಂಕಣಕಾರರಿಗೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇವರಿಗೆ ಒಂದು ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಒಂದು ಜಾತಿಯ ಜನರಷ್ಟೇ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಸಹನೀಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇವರಿಗೆ ಅದು ಅಸಹನೀಯವಾಗಲು ಕಾರಣ, ಅಂಕಣಕಾರರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸೆಕ್ಯುಲರ್ ವಿಚಾರವಂತರು ಹೇಳುವ “ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಾನರು” ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೇ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ನಮ್ಮ ದೇವಸ್ಥಾನಗಳ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಅರ್ಥೈಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ದೇವಸ್ಥಾನವೆಂದರೆ ಹಿಂದೂ ರಿಲಿಜನ್ನಿನ ಜನರ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಆ ದೇವರ ಮುಂದೆ ಬರುವ ಭಕ್ತರೆಲ್ಲರೂ ಸಮಾನರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಈ ರೀತಿಯ ಜಾತಿಯಾಧಾರಿತ ಪಂಕ್ತಿಭೇದವನ್ನು ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿಯ ಹುನ್ನಾರ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಬಾರದ ಆಕ್ಷೇಪ ಇವರಿಗೆ ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ.

ವಚನಕಾರರು ಹೇಳುವ “ನೆಲನೊಂದೆ ಹೊಲಗೇರಿ-ಶಿವಾಲಯಕ್ಕೆ; ಜಲವೊಂದೆ ಶೌಚ ಮಜ್ಜನಕ್ಕೆ; ಕುಲವೊಂದೆ ತನ್ನ ತಾನರಿದವಂಗೆ’ ಅಥವಾ ‘ಕುಲಕ್ಕೆ ತಿಲಕ ನಮ್ಮ ಮಾದಾರ ಚೆನ್ನಯ್ಯ; ನಿಮ್ಮಿಂದಧಿಕ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವಾ’ ಅಥವಾ ‘ಇವನಾರವ ಇವನಾರವ ಇವನಾರವನೆಂದೆನಿಸದಿರಯ್ಯಾ; ಇವ ನಮ್ಮವ ಇವ ನಮ್ಮವ ಇವ ನಮ್ಮವನೆಂದೆನಿಸಯ್ಯಾ; ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ, ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯ ಮಗನೆನಿಸಯ್ಯಾ’ ಎಂಬ ಮುಂತಾದ ವಚನಗಳು ಈ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳ “ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಾನರು” ಎಂಬ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟ್ ಐಡಿಯಾಲಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಸರಿಹೊಂದುವುದರಿಂದ, ಈ ವಚನಕಾರರು ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳ ಪಾಲಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಚಳುವಳಿಗಾರರಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ.

ಆದರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಶಿವದೀಕ್ಷೆಯಾದ ಬಳಿಕ ಶಿವನೆಂದು ವಂದಿಸಬೇಕೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಉಳಿದ ವಚನಕಾರರು ಲಿಂಗದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಅರಸುವ ಭಕ್ತರನ್ನು ಕುರಿತು ಈ ಸಮಾನತೆಯ ವಾಕ್ಯಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆಯೇ ವಿನಃ ಶಿವದೀಕ್ಷೆಯನ್ನೇ ಪಡೆಯದವರ ಜೊತೆ ಭಕ್ತರು ಯಾವ ನಿಲುವು ತಾಳಬೇಕು ಎಂದು ಬಸವಣ್ಣ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೂ ಪಂಚಮಹಾಪಾತಕಗಳೆಂದು ಉಳಿದ ವಚನಕಾರರು ಯಾವುದನ್ನೆಲ್ಲ ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಅಂಕಣಕಾರರು ಗಮನಿಸಿದಂತಿಲ್ಲ.

ಆದರೆ ಈ ಸೂಕ್ಷ್ಮವನ್ನು ಪೇಜಾವರ ಶ್ರೀಗಳು ಗಮನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಅವತ್ತು “ಲಿಂಗ ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆಯದವರ ಜೊತೆ ಭೋಜನ ಮಾಡುವುದು ಏಳು ಜನ್ಮಗಳ ನರಕಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೇಳಿದ್ದರು” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ ಈ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಅವರು ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು ಹಳಿಯಲೆಂದಾಗಲೀ ಅಥವಾ ನಮ್ಮಂತೆಯೇ ಬಸವಣ್ಣನವರೂ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನೇ ಸಾರಿದ್ದರು ಎಂದು ತಿಳಿಸಲೆಂದಾಗಲೀ ನೀಡಿಲ್ಲ. ಈ ಅಂಕಣಕಾರರು ಹಾಗೆ ಭಾವಿಸಿದ್ದಾರೆ ಅಷ್ಟೇ.

ಪೇಜಾವರ ಶ್ರೀಗಳು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಸಾರಿದ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಈ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಈ ವಾದವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಬಹುಶಃ ಪೇಜಾವರರು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಈ ವಚನವನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ವಾದವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿರಬಹುದು. ಅದು ಇಲ್ಲಿದೆ:

ಲಿಂಗಪ್ರಸಾದಿಗಳಲ್ಲದವರ ಸಂಗ
ಭಂಗವೆಂದುದು ಗುರುವಚನ.
ಲಿಂಗಪ್ರಸಾದಿಗಳಲ್ಲದವರ ಸಂಗಗ
ಪಂಚಮಹಾಪಾತಕವೆಂದುದು ಲಿಂಗವಚನ.
ಆಸನೇ ಶಯನೇ ಯಾನೇ ಸಂಪರ್ಕೇ ಸಹಭೋಜನೇ
ಸಂಚರಂತಿ ಮಹಾಘೋರೇ ನರಕೇ ಕಾಲಮಕ್ಷಯಂ
ಇಂತೆಂದುದಾಗಿ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ,
ನಿಮ್ಮ ಶರಣರಿಗೆ ಶರಣೆಂದು ಶುದ್ಧನಯ್ಯಾ.

ಲಿಂಗಪ್ರಸಾದಿಗಳಲ್ಲದವರ ಜೊತೆ, ಕೂಡುವುದು, ಮಲಗುವುದು, ಪಯಣಿಸುವುದು, ಸಂಪರ್ಕಿಸುವುದು, ಒಟ್ಟಿಗೆ ಊಟಮಾಡುವುದು, ತಿರುಗಾಡುವುದು ಕೊನೆಯಿಲ್ಲದ ಮಹಾಘೋರ ನರಕಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಎಂಬರ್ಥ ನೀಡುವ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಇಲ್ಲಿ ಉದ್ಧರಿಸಿರುವದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಅಂದರೆ ಶಿವದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದವರು ಆ ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆಯದವರ ಜೊತೆ ಹೇಗೆ ವರ್ತಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು ಬಸವಣ್ಣನವರಿಂದ ಸಾರಲ್ಪಟ್ಟದ್ದೆಂದು ಹೇಳುವ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನಗಳೊಂದಿಗೆ ಸರಿಹೊಂದುವುದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಪೇಜಾವರರು ಮೇಲಿನ ವಾಕ್ಯವನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಅಂಕಣಕಾರರು ತಮ್ಮ ಪ್ರೊಟೆಸ್ಟಂಟರ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಈ ವಚನವನ್ನು ಅರ್ಥೈಸುವಾಗ ದಯನೀಯವಾಗಿ ಸೋಲುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿಯೇ ಪಲಾಯನವಾದವನ್ನು ಹಿಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿರುವ ಸಂಸ್ಕೃತವು ಬಸವಣ್ಣನವರದ್ದಲ್ಲ. ನಂತರ ಪುರೋಹಿತರು ತಮ್ಮ ಹುನ್ನಾರದಿಂದ ಸೇರಿಸಿದ್ದು ಅಂತೆಲ್ಲ ಪುರಾವೆಗಳಿಲ್ಲದ ಕತೆಗಳನ್ನೇ ವಾದಗಳೋ ಎಂಬಂತೆ ಮಂಡಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನಗಳಾಗಲೀ, ಪೇಜಾವರರ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಲೀ ಎರಡೂ ಕೂಡ ಸಮಾನತೆಯ ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದರ್ಶನಗಳೇ ಆಗಿವೆ ಎಂಬುದು ಇಲ್ಲಿ ನಾವು ನೋಡಬೇಕಾಗಿರುವ ಸತ್ಯ. ಆದರೆ ಈ ಭಾರತೀಯ ದರ್ಶನಗಳು ತಿಳಿಸುವ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರಿಂದ ಎರವಲು ಪಡೆದ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಶಿವದೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ಪಡೆದ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಸಮಾನರಾಗಿ ನೋಡಬೇಕು ಎನ್ನುವಾಗ ಆ “ಶಿವದೀಕ್ಷೆ”ಯ ಸಂದರ್ಭವನ್ನೂ, “ಆಗಿ ನೋಡಬೇಕು” ಎನ್ನುವ ವಿಧಿಯನ್ನೂ ತೆಗೆದು “ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಾನರು” ಎಂದು ಸೆಕ್ಯುಲರ್ ತತ್ತ್ವದೊಡನೆ ಸಮೀಕರಿಸುವದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ‘ಭಕ್ತರಾದವರಿಗೆ ಶಿವದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದವರಲ್ಲಿ ಭೇದಭಾವ ಮಾಡಬಾರದು ಎಂಬುದು ಎಷ್ಟು ಮುಖ್ಯವೋ, ತನ್ನ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ಪಾಲಿಸಲು ಶಿವದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆಯದವರೊಂದಿಗೆ ಅಂತರ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ ಎನ್ನುವುದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಾದ’ ಎನ್ನುವದು ಮೇಲಿನ ಎರಡೂ ವಚನಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೇ ಗ್ರಹಿಸಿದಾಗ ತಿಳಿಯುವ ಸತ್ಯ.

ಪೇಜಾವರ ಶ್ರೀಗಳ ಮಾತಿನಲ್ಲಿಯೂ ಇದೇ ಭಾವವೇ ಇದೆ. ಮಠಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಾದಾರ್ಥಿಯಾಗಿ ಬರುವ ಭಕ್ತರಲ್ಲಿ ಯಾವ ಭೇದವನ್ನೂ ಮಾಡದೇ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಂದೇ ಪ್ರಸಾದವನ್ನೇ ಆ ಮಠವು ನೀಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮಠದ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ವಿಧಿ/ನಿಷೇಧ ಹಾಗೂ ಆಹಾರ ಕ್ರಮಕ್ಕನುಸಾರವಾಗಿ ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸುವವರಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಲ್ಲದೇ, ಆ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲೇಬೇಕೆಂಬ ಒತ್ತಾಯವನ್ನು ಮಠವು ಹೇರದಿರುವ ಕಾರಣ ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಇಚ್ಛೆಯಿಲ್ಲದ ಜನರಿಗೆ ಅವರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಕ್ತ ಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಮಠದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪರಂಪರಾಗತವಾಗಿ ಪಾಲಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದ ಜನರು ಅಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆಚರಣೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಪ್ರಸಾದ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಅವರದೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಉಳಿದ ಸಾಲಿನ ಜನರಿಂದ ಅಂತರ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ಪೇಜಾವರ ಶ್ರೀಗಳ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಈಗ ಸರಿಯಾದ ರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳಾಗಲೀ, ವಚನ ಪರಂಪರೆಗಳಾಗಲೀ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಎರಡೂ ಸಮಾನತೆಯನ್ನೇ ಒಂದು ಆದರ್ಶವಾಗಿ ಬೋಧಿಸುವ ತತ್ತ್ವಗಳೇ. ಆದರೆ ಸಮಾನತೆಯ ಕುರಿತು ಅವುಗಳು ಯಾವ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವೋ, ಯಾವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದವೋ ಅದು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯರಿಂದ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳು ಎರವಲು ಪಡೆದ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಿಂತ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯರ ಸಮಾನತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಅಸಮಾನತೆಯ ಹುನ್ನಾರವೆಂದೂ ಮತ್ತು ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಚನ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸಮಾನತೆಯ ಚಳುವಳಿಯೆಂದೂ ವಿಭಾಗಿಸುವದು ತಪ್ಪು ಎಂಬುದನ್ನು ತಾರ್ಕಿಕವಾಗಿ ತೋರಿಸಲು ಪೇಜಾವರರು ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಅಂಕಣಕಾರರು ಮತ್ತು ಇಂತಹ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿಗಳೂ ಇದನ್ನು ಅರಿಯಲು ಬಹುಶಃ ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ.